به موجب ماده 2 قانون اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران،اتاق بازرگانی ایران،موسسه ای غیر انتفاعی است که دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی می باشد. ثبت شرکت  این تشکل ، جهت ایجاد هماهنگی و همکاری میان بازرگانان و صاحبان صنایع و معادن ، در مراکز تجاری مهم مملکتی ، بر حسب تقاضای تجار محل و پیشنهاد وزارت اقتصاد ملی و با تصویب دولت بوجود می آید.

نخستین اتاق تجارت ایران در 16 مهر ماه 1305 شمسی در وزارت بازرگانی در تهران تشکیل و در سال 1309 قانون تجارت در 5 فصل و 35 ماده به تصویب رسید.به موازات اتاق بازرگانی اتاق صنایع و معادن هم شکل گرفت که بعدها در این اتاق ادغام شد.
هم اکنون ، اتاق بازرگانی ایران نزدیک به 20 هزار عضو در سراسر ایران دارد.لازم به ذکر است ، داشتن کارت عضویت این اتاق و حداقل سه سال سابقه فعالیت اقتصادی از شرایط شرکت در انتخابات آن است.
وفق قانون اتاق بازرگانی،صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران و آیین نامه های مربوطه ؛ موضوعات فعالیت مرتبط با اتاق بازرگانی نظیر « ثبت هرگونه شخصیت حقوقی با عنوان اتاق بازرگانی از جمله اتاق مشترک ایران با سایر کشورها و یا شورای اقتصادی مشترک با سایر کشورها و سایر مصادیق از این قبیل»  نیاز به اخذ مجوز از «  اتاق بازرگانی ایران » دارد.

• نحوه انتخاب ریاست اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران

بر اساس ماده 17 قانون فعلی اتاق بازرگانی ایران ، اعضاء هیات رییسه اتاق ایران 7 نفر و هر کدام از شهرستان ها 5 نفر می باشد که در اولین جلسه هیات نمایندگان برای مدت 4 سال انتخاب می شوند.

• ارکان اتاق ایران:

به موجب ماده 6 قانون اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران ارکان اتاق ایران به شرح ذیل می باشد:
الف-شورای عالی نظارت
ب-هیات نمایندگان
ج-هیات رئیسه
د-دبیر کل

• ارکان اتاق شهرستان ها: 

حوزه فعالیت اتاق شهرستان محدود به حدود تعیین شده در قانون تقسیمات کشوری است و اتاق شهرستان ها دارای شخصیت حقوقی بوده و در امور اداری و مالی خود بر اساس مقررات مربوطه مستقر می باشد.به موجب ماده 7 ارکان اتاق شهرستان عبارت است از :
الف-هیات نمایندگان
ب-هیات رییسه
نکته:
1-تاسیس اتاق در شهرستان هایی که حداقل 25 عضو می باشند بلامانع است.
2-تهران مانند سایر شهرستان ها دارای اتاق مستقل بوده و حوزه فعالیت و شرح وظایف آن با بقیه اتاق ها یکسان است.

• وظایف اتاق بازرگانی و صنایع و معادن  ایران:

با عنایت به ماده 5 قانون اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران،وظایف و اختیارات اتاق به شرح ذیل می باشد:
1-ایجاد هماهنگی و همکاری بین بازرگانان و صاحبان صنایع و معادن کشاورزی در اجرای قوانین مربوطه و مقررات جاری مملکتی
2-ارائه نظر مشورتی در خصوص لوایح و طرح های مربوط با اتاق
3-همکاری با دستگاه های اجرایی و سایر مراجع ذیربط به منظور اجرای قوانین و مقررات مربوط به اتاق
4-ارتباط با اتاق سایر کشورها و تشکیل اتاق های مشترک و کمیته های مشترک با آن ها بر اساس سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران
5-تشکیل و شرکت در سمینارها و کنفرانس های مربوط به اتاق ایران در چارچوب سیاست های نظام جمهوری اسلامی ایران
6-کوشش در راه شناسایی بازار کالاهای صادراتی ایران در خارج از کشور و تشویق و کمک به موسسات مربوطه جهت شرکت در نمایشگاه های بازرگانی داخلی و خارجی
7-تشویق و ترغیب سرمایه گذاری داخلی در امور تولیدی بالاخص تولید کالاهای صادراتی که دارای مزیت نسبی باشند.
8-تلاش در جهت بررسی و حل و فصل مسائل بازرگانی داخلی و خارجی اعضاء از طریق تشکیل مرکز داوری اتاق ایران که اساسنامه مرکز داوری مزبور به پیشنهاد وزارتخانه های بازرگانی و دادگستری به تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد رسید.
9-ایجاد و اداره مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی به منظور انجام وظایف و فعالیت های اتاق
10-صدور کارت عضویت طبق آیین نامه اتاق ایران

در انتها شایان ذکر است ، هم اکنون،با گذشت 130 سال از تشکیل اتاق بازرگانی در ایران، این اتاق به عنوان رکن تایثرگذار در اقتصاد کشور دارای جایگاه ویژه و منحصر به فردی است .